ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΟΥ ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ
Ο γεώτοπος Νιάματα αποτελεί ένα τεκτονικό παράθυρο, δηλαδή ένα άνοιγμα ανάμεσα στα νεότερα πετρώματα, μέσω ρηγμάτων, το οποίο αφήνει το περιθώριο να μελετήσουμε τα παλιότερα πετρώματα που βρίσκονται σε κατώτερα στρωματογραφικά επίπεδα. Από τον γεώτοπο αυτό περνά ο ιστορικός οδοντωτός σιδηρόδρομος, αλλά και το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4.
Γεωποικιλότητα
Η ιστορία αυτού του γεώτοπου ξεκινά εκατομμύρια χρόνια πριν (97.5-36.6 εκ. χρόνια) όταν σε δύο απομακρυσμένες θαλάσσιες λεκάνες δημιουργήθηκαν οι ασβεστόλιθοι των γεωτεκτονικών ζωνών Πίνδου και Τρίπολης. Στη συνέχεια, έδρασαν έντονες συμπιεστικές δυνάμεις, εξαιτίας των οποίων τα πετρώματα της γεωτεκτονικής ζώνης της Πίνδου μετακινήθηκαν για μεγάλη απόσταση και τοποθετήθηκαν πάνω στα αντίστοιχα της ζώνης της Τρίπολης. Τα πετρώματα αυτά σκεπάστηκαν από άλλα νεότερα ιζήματα που προέρχονται από τα ποτάμια που κυλούσαν στην περιοχή (κροκαλοπαγή). Οι πρόσφατες όμως πιέσεις στον φλοιό της γης οδήγησαν στη δημιουργία ρηγμάτων. Ένα τέτοιο ρήγμα, υπάρχει στον γεώτοπο Νιάματα (Ρήγμα της Μαμμουσιάς). Εξαιτίας αυτού του ρήγματος, τα πετρώματα έσπασαν και η μία πλευρά ανασηκώθηκε με αποτέλεσμα να έρθουν στην επιφάνεια τα παλιότερα πετρώματα (ασβεστόλιθοι Τρίπολης) σχηματίζοντας έτσι ένα «τεκτονικό παράθυρο» όπως λένε οι γεωλόγοι που μας δίνει την ευκαιρία να διαβάσουμε για το γεωλογικό παρελθόν, όπως ακριβώς ένα βιβλίο ιστορίας.
Βιοποικιλότητα
Ο Γεώτοπος βρίσκεται εντός της Προστατευόμενης Περιοχής «ΦΑΡΑΓΓΙ ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ» (GR2320003) και εντός Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας «ΌΡΟΣ ΧΕΛΜΟΣ (ΑΡΟΑΝΙΑ) – ΦΑΡΑΓΓΙ ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» (GR2320013) του δικτύου Natura 2000. Διασχίζοντας το φαράγγι, συναντάμε σημαντικό αριθμό Πελοποννησιακών ενδημικών ειδών, όπως το Colchicum peloponnesiacum, κ.α. αλλά και μεγάλο αριθμό ελληνικών ενδημικών όπως το Helianthemum hymettium, κ.α. Σημαντική για την περιοχή είναι η πεταλούδα Pseudophilotes bavius. Επίσης έχουν εντοπιστεί ψάρια όπως ο Χαμοσούρτης (Barbus peloponnesius, ενδημικό της Δυτικής Ελλάδας) και το ευρωπαϊκό χέλι (Anguilla anguilla), ενώ σε παραποτάμιες θέσεις στην περιοχή, έχει καταγραφεί η βίδρα (Lutra lutra).
