ΜΕ ΤΟ ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ
Το χωριό Μαμουσιά είναι χτισμένο πάνω σε μια σχετικά εκτεταμένη εμφάνιση πετρωμάτων που μέχρι πρόσφατα ήταν γνωστά με την ονομασία «φλύσχης» ενώ σήμερα αναφέρονται με τον όρο «υποθαλάσσιες ροές πυκνότητας». Πρόκειται για ένα σύνολο από διαφορετικά πετρώματα που εναλλάσσονται κυκλικά είτε από πιο λεπτόκοκκα (μάργες) σε πιο χονδρόκοκκα (ψαμμίτες και/ή κροκαλοπαγή) ή το αντίθετο. Στην ευρύτερη περιοχή, στη δεξιά όχθη του ποταµού Κερυνίτη, υπάρχει επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος με ελληνιστικό νεκροταφείο, ερείπια τοίχων και θεάτρου. Πρόκειται για τα ίχνη της πανάρχαιας και σημαντικής πόλης Κερύνειας (ελληνιστικής εποχής) ή οποία βρισκόταν στην επικράτεια της διάσημης αρχαίας πόλης Ελίκης.
Γεωποικιλότητα
Ο φλύσχης της Μαμουσιάς ανήκει στην γεωτεκτονική ζώνη της Πίνδου. Πριν από εκατομμύρια χρόνια υπήρχε ο ωκεανός της Πίνδου. Εκεί πριν 66,4 έως 36,5 εκ. (Παλαιόκαινο έως Ηώκαινο) συσσωρεύονταν υλικά από την γειτονική οροσειρά που ολοένα και ψήλωνε (Αλπική ορογένεση). Εξαιτίας όμως των πιέσεων που δέχτηκε η περιοχή τα πετρώματα αυτά «στριμώχνονται», συσσωρεύονται δίπλα στην ορογενετική ζώνη, “τσαλακώνονται» και «σπάνε» (δηλαδή παραμορφώνονται από ρήγματα και πτυχές), και τελικά ανυψώνονται και γίνονται μέρος του βουνού. Σήμερα αυτά τα υποθαλάσσια ιζήματα βρίσκονται σε υψόμετρο μεγαλύτερο από 600μ. Πρόκειται για εναλλαγές ψαμμίτη, μαργαϊκού ασβεστόλιθου και πηλίτη οι οποίες παρουσιάζονται έντονα σπασμένες (με διακλάσεις και ρήγματα) και καμπυλωμένες (πτυχωμένα στρώματα). Αυτά μαρτυρούν την μακρόχρονη ιστορία μιας θάλασσας που έγινε βουνό.
Ο σχηματισμός του “φλύσχη” σε συνδυασμό με το υψηλό ανάγλυφο και το μικροκλίμα της περιοχής παρέχουν ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια αμπελιών. Γύρω από την θέση του γεώτοπου καλλιεργούνται μεγάλης έκτασης αμπελώνες.
Βιοποικιλότητα
Σε ανοικτά βραχώδη ασβεστολιθικά εδάφη και σε υψόμετρο πάνω από 1400μ., στην περιοχή του Ρούσκιου εμφανίζεται το ελληνικό ενδημικό φυτό Gymnospermium peloponnesiacum. Η περιοχή βρίσκεται εντός της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την Ορνιθοπανίδα «ΌΡΟΣ ΧΕΛΜΟΣ (ΑΡΟΑΝΙΑ) – ΦΑΡΑΓΓΙ ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» (GR2320013). Η ορνιθοπανίδα της περιοχής παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και περιλαμβάνει πτηνά όπως ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), και ο Μπούφος (Bubo bubo).
