ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΠΑΓΕΤΩΝΩΝ Ι
Το όρος Χελμός αποτελεί μια από τις νοτιότερες περιοχές της Ευρώπης όπου αναπτύχθηκαν παγετώνες κατά τη διάρκεια των τελευταίων παγετωδών περιόδων, τα σημάδια των οποίων μπορούμε να παρατηρήσουμε μέχρι και σήμερα στις πλαγιές του Χελμού.
Μια από τις παγετωνικές κοιλάδες του Χελμού, αποτελεί η κοιλάδα που καταλήγει στην περιοχή του Ξερόκαμπου. Η περιοχή του γεώτοπου «Λατυποπαγή Ξερόκαμπου», όπως και όλη η περιοχή του γεωπάρκου, έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Εξαιτίας του μεγάλου υψομέτρου και του ιδιαίτερου μορφολογικού ανάγλυφου, η κοιλάδα του Ξερόκαμπου αποτέλεσε θέση εγκατάστασης αντιστασιακών στρατευμάτων και θεωρήθηκε κατάλληλη για ανεφοδιασμό από τους συμμάχους. Παρόλα αυτά ο ανεφοδιασμός δεν έγινε ποτέ και στη θέση αυτή πραγματοποιήθηκε στις 21 Ιουνίου 1943 η μάχη στον Χελμό.
ΓΕΩΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ
Οι παγετώνες καθώς κινούνται αργά προς τα κάτω, σαν ποτάμια σε αργή κίνηση, σκάβουν και σπάνε τα πετρώματα πάνω στα οποία κυλάνε. Κομμάτια αυτών των πετρωμάτων διαφόρων διαστάσεων παρασύρονται από τον παγετώνα και μπορούν να μετακινηθούν για αρκετά μεγάλες αποστάσεις ενώ παράλληλα φθείρονται και αποκτούν μια πιο στρογγυλεμένη όψη. Όταν αυτά τα κομμάτια είναι πολλά σχηματίζουν ένα στρώμα κάτω από τον κινούμενο παγετώνα. Έτσι στον γεώτοπο παρατηρούνται διάσπαρτοι στρογγυλεμένοι ογκόλιθοι παγετωνικής προέλευσης καθώς επίσης και ένα λεπτό στρώμα παγετωνικού λατυποπαγούς. Αυτά τα πετρώματα, είναι τα σημάδια του παγετώνα που κατέληγε κάποτε εκεί.
ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ
Ο Γεώτοπος βρίσκεται εντός της Προστατευόμενης Περιοχής «ΌΡΟΣ ΧΕΛΜΟΣ & ΥΔΑΤΑ ΣΤΥΓΟΣ» (GR2320002) του δικτύου Natura 2000. Τόσο η χλωρίδα όσο και η πανίδα της περιοχής παρουσιάζουν εξαιρετική οικολογική σημασία. Θεωρείται μία από τις σημαντικότερες περιοχές στην Ελλάδα για τις πεταλούδες, καθώς φιλοξενεί μεγάλο αριθμό ειδών, σπάνιων και απειλούμενων. Ορισμένα από αυτά προστατεύονται από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, ενώ άλλα βρίσκονται στο «Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας» (π.χ. Polyommatus iphigenia, Turanana taygetica). Επιπρόσθετα, φύονται και ενδημικά είδη της Πελοποννήσου όπως το Globularia stygia και το σχεδόν απειλούμενο ενδημικό Gymnospermium peloponnesiacum. Εξαιρετική κρίνεται και η ορνιθολογική της αξία.
Η περιοχή βρίσκεται επίσης εντός Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας «ΌΡΟΣ ΧΕΛΜΟΣ (ΑΡΟΑΝΙΑ) – ΦΑΡΑΓΓΙ ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» (GR2320013). Η ορνιθοπανίδα της περιοχής παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και περιλαμβάνει πτηνά, όπως ο Χρυσαετός(Aquila chrysaetos) και ο Μπούφος (Bubo bubo).
