Ο ΕΒΕΛΟΣ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ
Ο γεώτοπος Λιγνίτες Ξυδιά βρίσκεται ΝΝΔ των Καλαβρύτων και αποτελεί τμήμα της λιγνιτοφόρας λεκάνης των Καλαβρύτων. Το λιγνιτωρυχείο αποτελεί μελανό σημείο για την θηριωδία του 2ου Παγκοσμίου πολέμου καθώς έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αρχή της επιχείρησης «Καλάβρυτα». Σε ξερόλακκο ή πηγάδι του λιγνιτωρυχείου βρέθηκαν τα πτώματα τριών Γερμανών αιχμαλώτων (22.10.1943) γεγονός που πυροδότησε το μένος των στρατευμάτων κατοχής κατά των Καλαβρυτινών. Για πολλά χρόνια η εξόρυξη του λιγνίτη, είχε τεράστια σημασία για την οικονομία και τη ζωή των Καλαβρύτων. Ο λιγνίτης χρησιμοποιούταν στην καθημερινότητα για μαγείρεμα, θέρμανση κ.α. Μάλιστα για τους κατοίκους της περιοχής ο λιγνίτης ήταν γνωστός ως «έβελος».
Γεωποικιλότητα
Πριν από 5-1.8 εκ. χρόνια η περιοχή των Καλαβρύτων διέθετε ήδη ένα έντονο ανάγλυφο με ασβεστολιθικούς λόφους. Ανάμεσα στους λόφους αυτούς, σχηματίζονταν λίμνες και έλη που περιβάλλονταν από πλούσια δάση γυμνόσπερμων φυτών και παρόχθια βλάστηση που ευνοούνταν από το δροσερό εύκρατο κλίμα της εποχής του Πλειοκαίνου. Η φυτική ύλη που αποτέθηκε μέσα σε αυτά τα υδάτινα σώματα, μετά τον «θάνατό» της θάφτηκε. Αυτό σε συνδυασμό με την έλλειψη οξυγόνου οδήγησε στην δημιουργία τύρφης. Με το πέρασμα του χρόνου και καθώς δημιουργούνταν περισσότερα λιμναία και στην συνέχεια ποτάμια ιζήματα πάνω από την τύρφη, αυτή συμπιέστηκε από το βάρος των υπερκείμενων και δημιουργήθηκαν λιγνιτικά στρώματα. Λόγω των τεκτονικών πιέσεων κατά τη διάνοιξη του Κορινθιακού Κόλπου, τα στρώματα απέκτησαν μεγάλες κλίσεις και εκτέθηκαν μερικώς στην επιφάνεια. Οι λιγνίτες του Ξυδιά έχουν εξαιρετική διατήρηση αφού το πέτρωμα διατηρεί μέχρι σήμερα την υφή ξύλου!
Βιοποικιλότητα
Ο Γεώτοπος βρίσκεται εντός της Προστατευόμενης Περιοχής «ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» (GR2320004) και της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας «ΌΡΟΣ ΧΕΛΜΟΣ (ΑΡΟΑΝΙΑ) – ΦΑΡΑΓΓΙ ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» (GR2320013) του δικτύου Natura 2000. Η βλάστηση της περιοχής χαρακτηρίζεται κυρίως από δάση κεφαλληνιακής ελάτης (Abiescephalonica), μακκία, φρύγανα, λιβάδια και δενδροφυτεύσεις με Pinusnigra subsp. pallasiana, και η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει πτηνά όπως ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και ο Μπούφος (Bubo bubo).
